De ontwikkeling van de Prinsegracht en de relatie met Huis Honselersdijk

In 1639 begon de lokale overheid met de aanleg van de Prinsegracht, waarbij land werd onteigend voor de bouw van vooraanstaande huizen. Het doel was tweeledig, zowel de watercirculatie in Den Haag te verbeteren als een chique gracht te creëren die ook nog eens diende als toegangsweg tot het paleis van stadhouder prins Frederik Hendrik in Honselersdijk.

Infrastructuur

Voordat de trekvaart van start ging werd de infrastructuur aangelegd. De Prinsegracht was rond 1642 klaar. Tegelijkertijd werd de vaart naar Loosduinen voltooid. Daarna volgde een verlening van de trekvaart naar paleis Honselersdijk, dat tussen Poeldijk en Naaldwijk ligt. Het gehele traject is in 1645 klaar. Hieronder is de kaart van Cruquius waarop het traject te zien is. De bebouwde kom van Den Haag is rood en het landgoed Honselersdijk is de rechthoek op de kaart.

Op weg naar Honselersdijk

De bouw van Honselersdijk als luxueus verblijf met prachtige tuinen werd gefinancierd met geld van de zilvervloot. Het paleis diende als jachtslot, residentie, kunstgalerij en locatie voor grootschalige festiviteiten. De uitgestrekte tuinen waren beroemd om hun prachtige ontwerp met perken, fonteinen, beelden en een uitgebreide boomgaard, waar exotische planten werden gekweekt en gejaagd kon worden. We gaan aan er een kijkje nemen om te zien wat er nog van over is.

De Prinsegracht was een van de bouwprojecten waar stadhouder Frederik Hendrik bij betrokken was. Deze straat was bedoeld voor vooraanstaande families, met als voorbeeld het huis op nummer 4, ontworpen door Pieter Post in de stijl van het Hollands Classicisme. Het Design Museum Dedel, gevestigd op nummer 15, is een rijksmonument met een rijke geschiedenis als eigendom van de familie Dedel. Het onderging een uitgebreide restauratie tussen 2018 en 2022 en herbergt opmerkelijke elementen zoals schilderijen van Jacob de Wit en een rococo-trappenhuis.

Chique gracht

Het doel van de Prinsegracht als chique gracht waar welgestelden zouden wonen, is niet bereikt. De rijke Haagse notabelen wilden liever elders in het centrum wonen.

Alleen dichtbij de Grote Markt zijn de 17de eeuwse woningen voor de welgestelden. Verderop zijn panden uit de 18de eeuw. Ook een fraai pand is het Magazijn van Hollandia uit het begin van de 20ste eeuw.

Afbeeldingen 1. Plattegrond van de aanleg van de Prinsegracht uit 1642, het meest ambitieuze uitbreidingsplan van Den Haag in de zeventiende eeuw. Caerte van ’t Westquartier van den Haage met zes molens ter gelegentheyd van de Princegragt te maken, Salle, z.gr. 0943 2. Cruquiskaart van het hoogheemraadschap van Delfland te zien is de ligging van Honselersdijk ten opzicht van Den Haag 3. De zwart-witfoto, genomen door A. Fréquin (J.A.J., 1883-1939) in 1922, toont de Prinsegracht met het Museum Bredius. Prinsegracht nummer 6, waar het Museum Bredius zich bevond.Haags Gemeentearchief 0.58474 4. Op Prinsegracht 15 zit het Design Museum Dedel 5. 18de eeuwse pracht en praal aan de Prinsegracht 6. Voormalig warenhuis “Magazijn Hollandia” uit 1908 in de stijl van de Weense Sezession, ontworpen door A.W. Meyneken. Hiernaast Atlas de Wit, pagina 49, stadsuitleg Prinsegracht, KB